Geomantiek

Oftewel het lezen van het land.

Een nogal obscure bezigheid, als je er de verhalen over Oudgriekse orakels, middeleeuwse helderzienden, wichelroedes en energievelden bijhaalt. Of heel erg zen, als je denkt aan de principes van feng shui en zo.

Hoe het ook zij, de keizers van Huế deden eraan mee. Nog tijdens hun leven zochten ze naar de ideale plek voor hun graf. Het moest aan de noordkant beschermd zijn door bergen en aan de zuidkant grenzen aan open gebied of water.

De eerste keizer had natuurlijk de beste keuze, er was toen nog ruimte zat. Gia Long heeft misschien de kleinste en minst verfijnde begraafplaats, maar wel de beste ligging.
     

Het doel van de keizerlijke graven was tweevoudig: macht uitstralen en tegelijk voor zielenrust zorgen. Daarvoor werd een kleine keizerlijke stad gebouwd, inclusief voorouderlijke tempel en gebouwen voor alle andere leden van het hof. Bij Gia Long zijn dat er maar een handvol.
     

Mijn vader die ook architect is en Hué in het regenseizoen bezocht, mailde me deze week over de stijl. 'Alles orthogonaal en quasi symmetrisch. Typisch voor machthebbers. Symmetrie en orde gaan hand in hand, overal ter wereld.' Rechte hoeken en strakke assen voor een hard, rechtlijnig beleid. 

Bij de keizerlijke graven vaak ook stenen beelden van generaals en belangrijke mandarijnen. Symbool voor de macht van weleer, maar er is meer. Behalve beenderen bewaken moeten ze de keizer met hun vertrouwd gezicht ook gerust stellen. Kwestie van je in je graf te omringen met geliefde personen en voorwerpen.

Dus staan er bij Gia Long ook olifanten, in het echte leven liet hij zijn paleis door 800 van die kolossen bewaken. 

De graftombe zelf is altijd ommuurd. Achter de deuropening staat meestal nog een muur of twee, ter preventie van lijkenpikkerij. Als dat gebeurde, zo geloofden de keizers, zou het hele rijk in elkaar storten. En omdat ze daar zo'n schrik voor hadden, werden ze meestal helemaal niet in de tombe begraven, maar op een geheime plaats rondom hun officiële graf. Zonder merkteken, ergens in het groen.

Vietnamese bezoekers bewieroken de eerste keizer alsof hij er toch echt ligt. Ik begrijp het niet helemaal. De keizer is geen god waaraan je bepaalde gunsten kunt vragen. Hij is doorgaans ook geen familielid en volgens de officiële doctrine is Vietnam blij om van dat keizerrijk af te zijn. Waarom zouden ze hem vereren?

Als ik Gia Long was zou ik me trouwens stiekem toch in mijn officiële tombe laten begraven. De muren slopen en wat een uitzicht!

Minh Mang, de tweede keizer, had ook nog veel plek. Tijdens ons bezoek aan zijn graf had ik graag een drone bediend. Er staan -tig gebouwen op een rechte as, het moet prachtig zijn om daaroverheen te vliegen. De gebouwen als noten op een lange notenbalk, wat zou ik graag dat ritme zien.

Als je er gewoon doorheen wandelt, voel je dat ritme ook wel. Vlak plein. Trappen bestijgen. Tempel doorlopen. Trappen afdalen. Groot plein oversteken. Trappen bestijgen. Poorthuis doorlopen. Trappen afdalen.

Doorheen grote deuren zie je van ver telkens het volgende gebouw liggen. Mooie doorkijkjes die het ritme nog versterken. De pleinen zijn telkens een soort rustpunten. De strakke lijnen liggen heel mooi in het heuvelachtige landschap.

Het is altijd rechtdoor vooruit en de zon staat hoog. Jana loopt zo snel mogelijk van gebouw naar gebouw, van schaduw naar schaduw. 'Komaan!' roept ze tegen haar broer. Maar pas als ze al vijf meter voorsprong heeft, want zij wil eerst aankomen.

Na een tijdje doet Allerliefste ook mee. De lege pleinen en rechte lijnen doen het kriebelen. Leve loopspelletjes, ik vind het toch net iets te warm. Dus kom ik altijd als laatste aan.

Bij de grafheuvel zitten ze al lang op mij te wachten. Ze hebben niet eens moeten lopen! In theorie ligt het lichaam van de keizer ergens anders. Maar waarom die massieve deuren en dat fors slot? We beginnen te denken dat deze keizer de truc van de omgekeerde psychologie heeft proberen toepassen.

Zo van: als iedereen denkt dat ik niet in mijn graf lig, moet ik misschien net wél in mijn graf gaan liggen - daar gaan ze me zeker niet zoeken. 'Wacht eens,' zegt Lukas. 'Misschien hangt dat slot er zodat we precies zo zouden denken, en ligt hij tóch nóg ergens anders!'

Jana heeft al door dat je die redenering eindeloos kunt doortrekken. 'Hij wil dat we dat denken en ligt toch gewoon in zijn graf.' Enzovoort. Hoe dan ook had de keizer er niet echt veel meer over te zeggen. Hij stierf in 1840 maar werd pas drie jaar later begraven. Zo lang duurde het vooraleer de zoon de bouw van zijn graf kon afwerken.

We bespreken de kwestie bij een kokosnoot. Aan de rand van de vijver met grafheuvel staan een paar ventilatoren bij plastic stoelen. Onder de schaduw van een boom met dunne lianen kijken we naar de lelies op het water.

Het komt niet alleen door de hitte dat we daar maar moeilijk weg raken. We zouden uren aan de rand van die vijver kunnen blijven zitten. Zo mooi! Dus dit is nu geomantiek...