Lexicaal gat

Oftewel taalleemte, een gat in de taal. Ik hield ooit een lijstje bij van dingen waar we geen woorden voor hebben. Denk aan het balkje aan de kassa, waarmee je het einde van je boodschappen wil aangeven. Of die plastic dingen aan het einde van je schoenveter. Het stuk waarmee je een rits open en dicht trekt. De binnenkant van de elleboog. De gerimpelde huid als handen en voeten te lang onder water zijn.

Sommige dingen hebben ondertussen een woord gekregen. Beurtbalkje. Elleboogholte. Andere moet je nog steeds omschrijven. Plastic uiteinden aan je schoenveter, het trekstuk van je rits: leg het in de winkel maar eens uit als net die onderdelen kapot zijn.

Ik vind het leuk om daarop te letten en lijstjes aan te leggen. Wanneer je ze kruist met andere talen, worden taalgaten nog leuker. Je komt termen en uitdrukkingen tegen die wij niet hebben. Soms zo handig dat ik me afvraag hoe we ons zonder deftig kunnen uitdrukken. Siblings bijvoorbeeld. La madrugada. Soms zo raak dat ik jaloers ben dat onze taal ze niet heeft. Fingerspitzengefühl. Nuit blanche. 

En oh! 

• Cafune: zachtjes door het haar van je geliefde strelen (Braziliaans Portugees)
• Lagom: niet te veel, niet te weinig, maar precies goed (Zweeds)
• Prozvonit: één keer de telefoon laten overgaan, opdat de ander zou terugbellen (Tsjechisch)
• Komorebi: zonlicht dat door het bladerdak van een boom danst (Japans)
• Rhwe: naakt en dronken op de vloer slapen, zonder matje (Tsonga, Zuid-Afrika)
• Iktsuarpok: naar buiten gaan om te controleren of er iemand aan komt (Inuit)
• Donaldkacsázás: Donald Duck'en, oftewel thuis enkel in T-shirt rondlopen, zonder onderkleding (Hongaars)
• Tartle: plotse zenuwen en twijfel vlak voor je iemand wil introduceren en zijn naam vergeten bent (Schots)

Hier. Nog. Meer. Van. Die. Leuke. Lijstjes.

Terwijl ik me daarin verdiep - een bezigheid als een ander - ontdek ik ook Nederlandse woorden die in andere talen niet blijken te bestaan. Gezellig, kattebelletje, uitwaaien, voorpret, natafelen, buurvrouw, tegenligger, doorzakken, scholier, luchtkasteel, kinderwens, zwijgen ... Stuk voor stuk een lastige klus voor vertalers. Zelf denk ik nog aan binnenpretje: zouden andere talen dat kennen?

En deze toestand, zou daarvoor een woord bestaan, in eender welke taal? Een geheim dat je zo blij maakt dat je bijna barst, daarom deel je het voor je het wijdverbreid mag verkondigen alvast met een wildvreemde die het lekker toch aan niemand kan doorvertellen.

Suggesties?