Een ruggengraat van klei

CWXRM, ik vond die afkorting altijd zo moeilijk te onthouden. Tot vandaag. Nu ik het symbool gezien heb, ga ik het nooit meer vergeten. De X is een kruis, de andere letters staan voor Coming World Remember Me.

Een oproep van alle burgers en soldaten die tijdens de Eerste Wereldoorlog gestorven zijn aan de wereld vandaag en later. Dat we hen nooit zouden vergeten. Daarom wil CWXRM 600.000 beeldjes uit klei boetseren. Zes-honderd-duizend. Evenveel beeldjes als slachtoffers.

Wij hebben er vandaag vier gemaakt. In de turnzaal van de school waar het mobiele atelier van CWXRM is neergestreken. Vier beeldjes. Vier slachtoffers van klei.



Je legt een blok klei van Belgisch-Duitse afkomst in een mal. Daarna pers je het in de vorm van een kromgebogen figuurtje: benen en armen rondom zichzelf geslagen, het hoofd ingetrokken. Het mooiste vind ik de ruggengraat. De beeldjes lijken er zo kwetsbaar door.

Kwetsbaar en toch stevig. Fijn om op die manier met de handen bezig te zijn. Het poeder waardoor het niet gaat plakken voelt grofkorrelig tussen de vingers. En dan dat zachte gladde van de klei, die ingetogen houding van het figuurtje. Het is van een schoonheid puntje puntje puntje.



Op elk exemplaar komt de stempel CWXRM 14-18, maar geen twee beeldjes zijn gelijk. Sommige komen uit de mal als gladde keien, andere geblutst en gebocheld. Dat is de bedoeling. Je mag ze bovendien bewerken zoveel je wil. Kras er je eigen initialen in, een hart of nog iets anders. Of gebruik poeder om tijdens het bakker kleur te geven aan de klei. Wit wordt in de oven roodroze, het rode poeder wordt zwart.



Omdat dat van die oven in de turnzaal een beetje moeilijk te organiseren is, keken we thuis naar het promofilmpje. Ze wisten alles al, de kinderen. Hun beeldje komt terecht in een kunstwerk op de plek 'waar vroeger gevochten werd'. 'Landart' zegt Lukas in één woord, met Gentse a en r.

Ik heb het opgezocht. In de lente van 2018 legt Koen Vanmechelen alle 600.000 gebakken beeldjes in het niemandsland van de Westhoek, die plek tussen twee frontlijnen waar zoveel mensen stierven om een meter meer of minder. 'Een tapijt van beeldjes, mama!' En na een jaar of tien verdwijnt de klei weer in de grond. De herinnering aan de zinloosheid van oorlog - gisteren, vandaag en morgen - blijft.

Maar eerst moeten nog veel meer beeldjes gemaakt worden. Voor 5 euro wordt de klei via een dog tag - het ijzeren plaatje om frontsoldaten te kunnen identificeren - aan U gekoppeld en sponsort U ook nog een resem projecten die kinderen in huidige oorlogssituaties helpen. 'Hun mama en papa zijn soms voor hun ogen gestorven,' vertelden de mijne nogal rechttoe rechtaan. 


Als U in de Brugse Poort of omstreken woont, kom dan ook een kleimannetjesbeeld maken. Woensdagnamiddag, vrijdagavond na school en zaterdag de hele dag (van 11u tot 20u).