We aten in Marum op een bijzonder sfeervol terras een bijzonder lekkere traditionele Khmer maaltijd. We delen ons eten onderling altijd en hier nog meer: in Azië en ook bij de Khmer komt alles in kleine kommetjes. Dus pikten wij ongegeneerd bij elkaar en de kinderen: frieten, wat een feest! Van de eerste ober kregen ze ook al kleurpotloden en tekenpapier. Daarna verschenen nog vier verschillende obers aan onze tafel.
Dat komt omdat Marum een Tree Alliance restaurant is. Jongeren aan de rand van de samenleving krijgen op de werkvloer een opleiding tot kok, ober, barman/ -vrouw. Ze hebben een al dan niet zichtbare handicap, noteren je bestelling bijvoorbeeld met een paar vingers minder. Of ze komen uit een arme familie, leidden een ongeschoold leven. Tree Alliance geeft hen een opleiding en werkervaring waarmee ze verder kunnen.
Lees meer over Tree Alliance en ontdek al hun restaurants in Cambodja. In Siem Reap alleen al kun je eten bij Marum (geproefd en goed gesmaakt) en het minder toeristische Let's Eat! Op voorhand reserveren is aangeraden.
 |
| Foto (c) Tree Alliance, restaurants die lekkere lokale keuken serveren, terwijl ze jongeren in de horeca opleiden |
We kopen zelden souvenirs, deze keer wel. Lokaal en eerlijk, want dat hoort evengoed bij het tweede gebod van verantwoord reizen. Koop in Cambodja * producten die in Cambodja * gemaakt zijn en waar de Khmer * zelf aan verdienen, het liefst behoorlijk. (* Vervangen door gelijk welk land en plaatselijke bevolking.)
Op reclameborden en tuk tuks wordt de markt op King's Road Angkor aangeprezen. Het garandeert producten 'made in Cambodia', maar ik weet niet zeker of producenten er ook een eerlijke prijs voor krijgen.
Dat is zeker wel het geval bij Artisans Angkor. Al sinds 1992 organiseren zij vakonderwijs, werkervaring en winkelverkoop. De cijfers zijn indrukwekkend: met de eigen inkomsten stelt de organisatie vandaag 1100 mensen te werk, waaronder 800 ambachtslui en kunstenaars. In 12 dorpen zijn in totaal 48 werk- en leerplekken waar werknemers een eerlijk loon en gratis gezondheidszorg krijgen.
We bezochten zo'n atelier, leerden van alles bij over weeftechnieken, zilversmeden, houtbewerking, steenkappen en ... Khmer gebarentaal.
 | |
| Er is ook een alfabet, zodat vakmensen met en zonder handicap met elkaar kunnen communiceren |
Ook bij Friends 'n Stuff - vlak naast het Marum restaurant - krijgen producenten een opleiding en inkomen. De foto's op hun facebookpagina tonen echt vakwerk, vaak uit gerecycleerde materialen. Autoband wordt handtas, krantenpapier wordt pennenzak. Zelfde principe: families leren een ambacht, krijgen een beter inkomen, kunnen hun kinderen op school houden. Zodat die kinderen later de krant kunnen lezen of wie weet zelf vol schrijven: daar staat zo'n pennenzak met mooie Khmer krullen voor. Dus kocht ik er meteen drie, goed voor onze voorraad verjaardagscadeaus.
Maar meer nog dan dingen kopen toeristen ervaringen. In Cambodja (en veel andere landen) kan ook dat verantwoord. Zo kun je bij Phka Kravan je nagels laten lakken terwijl je bij de buren (Kaliyan Mith) je moto laat herstellen.
Zelf gingen wij naar Phare, een circus met amazing vibe and energy, transforming the lives of Cambodian youth. Zo staat het op hun website, zo voelt het in de circustent. Wij zagen Khmer Metal, een zinderende voorstelling over het nachtleven van jonge Cambodjanen vandaag. Hieronder alle uitleg... en hier een filmpje.
Breng oordoppen mee en kom op tijd voor tribune C: dan heb je ook met een goedkoper ticket een goede plaats én goed zicht op de halsbrekende acrobatie van de circusartiesten. Wij lachten en gilden aaah en ooh. Slangenlijven en spierbundels die zich opwerken uit sociaal kwetsbare milieus: op alle vlak erg indrukwekkend.
Ook het verhaal vond ik beklijvend. In een bar ontmoeten jonge Cambodjanen elkaar, ze proberen op alle mogelijke en onmogelijke manieren geld te verdienen, verleiden en vallen voor elkaar. Jongens en meisjes, jongens en jongens, meisjes en meisjes. In een samenleving waarin holebi's stiekem moeten doen, een vooruitstrevende en verfrissende voorstelling.
Nadien sprong Lukas als een van de eersten uit het publiek recht, de gastheer had net aangekondigd dat je met de artiesten op de foto kon. De ober die teveel gedronken had moest er zeker bij, die was zo grappig. Jana wilde het liefst met de meisjes op de foto. Kwestie van girlpower, in de voorstelling stonden die vrouwen absoluut hun mannetje.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten