Een filmbespreking

Morgen alweer vrijdag. Tijd om - in avant première - nog eens van Fair Wear Friday te doen. Oneliners tijdens exclusieve voorstelling vanavond in Gent (naar aanleiding van...):

1. De dingen die je in het leven echt nodig hebt, zijn duur geworden: een huis, opleiding, levensverzekering. Daarom kopen we T-shirts die ons kunnen troosten.
2. Stella McCartney: Het is spannender dan kijken naar de juiste kleur of zoom.  
3. In plaats van twee seizoenen zijn er nu 52 seizoenen per jaar. 
4. Shima uit Bangladesh: Mijn hart breekt om haar te moeten achterlaten, maar ik hoop dat ik mijn dochter een beter leven krijgt en nooit zal moeten naaien in de fabriek.
5. Advertisers want us to see the things we use as the things we use up.
6. Het parcours van een T-shirt in het liefdadigheidscircuit is enorm vervuilend.
7. Livia Firth: Op basis van hun behoefte aan werk, behandelen we hen als slaven.
8. How come in this global world we just ignore other people's life? 

Het laatste kwartier van deze documentaire is hoopvol, met mensen die voor verandering gaan. Het hele uur voordien gaat over de perfectly engineerd nightmare van fast fashion, met de workers trapped inside. En inderdaad zie je een Amerikaanse katoenboerin die het onthutsende systeem achter biologische narcotica uitlegt, leerlooiers die hun geld hoofdzakelijk besteden aan de behandeling van ziektes ten gevolge van chroomoxide in het water, een man in pak die beweert dat mensen in ontwikkelingslanden dit soort jobs nodig hebben, Cambodjaanse kledingwerkers die worden neergeknuppeld omdat ze een leefbaar loon eisen, een naaister die vertelt over de mishandelingen waaraan ze ten prooi viel toen ze een vakbond wilde oprichten, de recordwinst die de mode-industrie boekte amper een jaar naar de ramp in Rana Plaza.

Het is pure Daens, anno 2015. En toch moet U hem ook zien (dat kan daar en daar en binnenkort nog een keer in Studioskoop Gent - en zo blijf je daarvan op de hoogte). Want wat zo sterk is in deze documentaire:

• Milieu en textielarbeiders vormen de twee posten waar nog iets uit te knijpen valt. Dus daar gebeurt het. Leerzaam, die link met het land: de gevolgen daarvan gaan uiteindelijk ook bij ons te voelen zijn. 
• Fast fashion en bijgevolg de geglobaliseerde uitbuiting zijn vooral de laatste twee decennia exponentieel toegenomen. Altijd hoopvol, zo'n historisch perspectief: als het nog niet zo lang bestaat, is het ook nog omkeerbaar. 
• De consument is bepalend, maar zit evengoed vast in het systeem. U en ik, we worden massaal om te tuin geleid. Alle reclameboodschappen zeggen immers maar één ding, dat problemen in ons leven zullen verdwijnen als we dit of dat kopen. En omdat het zo goedkoop is, geloven we ook nog eens dat we heel rijk zijn. (Terwijl kopen ons natuurlijk vooral armer maakt.) Eerlijk, deze boodschap: je kunt iets doen, maar het groter geheel moet ook mee. 

En kijk, in het nieuws zegt een mevrouw die net een T-shirt van 10 euro gekocht heeft dat zoiets eigenlijk niet kan. Ik kan daar cynisch op reageren: waarom koopt die vrouw dan zo'n T-shirt? Maar ook hoopvol: ze stelt zich de vraag. En als iedereen dit soort simpele vragen zou stellen, dan... Wie weet.