Vrouwenmuseum

In de grote inkomhal een tijdelijke tentoonstelling over vrouwelijke vriendschap. Tussen Vietnam en Rusland. 'Kom,' zeg ik, 'dit kunnen we overslaan.' Maar Lukas is gefascineerd door het gouden standbeeld.

Een prototype van de communistische vrouw. 'Met haar rechterhand duwt ze harde tijden en ontberingen achter zich. Vol vertrouwen en met opgeheven hoofd (én baby!) kijkt ze naar de toekomst.'

Zo klinkt het door de audiogids. Amper 30.000 VND en nog eens evenveel voor een toegangsticket. Terwijl Allerliefste in Hanoi zijn eerste vergadering van de dag heeft, trek ik met de kinderen naar het Vietnamese Women's Museum. De permanente collectie behandelt drie grote thema's, verspreid over vijf verdiepingen.

Het eerste thema is het leven zelf. Foto's, voorwerpen en getuigenissen vertellen over de hofmakerij in verschillende patriarchale en matriarchale etnische groepen. We zien bruids- en bruidegoms-schatten, huwelijksrituelen en feestkledij, zwangerschapsamuletten en verschillende gebruiken bij de geboorte, zoals naamgevingsceremonies en (soms hoogst eigenaardig) gezondheidsadvies.

Die belangrijke gebeurtenissen doorkruisen het dagelijks leven waarin hard gewerkt wordt. Rieten draagmanden, heuptassen voor zaaigoed, messen, sikkels, molenstenen, visnetten, kookpotten, weefgetouwen ... tonen hoe groot het aandeel van vrouwen op het land en in het huishouden is. Nog steeds, en ook in grote steden. Een reportage over verkoopsters op de markt maakt indruk. Hoe ver ze van huis zijn, hoe lang hun dagen en hoe laag hun inkomsten.  

Liefdesscherm van de etnische Black Thai groep. Wanneer de bruid bij de familie van haar man intrekt, brengt ze een zelfgemaakte kamer mee. Daarbinnen steekt ze op haar trouwdag haar loshangende haren op. Het ritueel heet tang cau, vanaf dan zal ze haar haar altijd in een hoge dot dragen, het kapsel en kenteken van getrouwde vrouwen. Kwestie van een beetje privacy en liefdesleven te hebben, beleeft ze binnen de tentkamer ook de wittebroodsweken met haar man. Het kost de familie van de bruid doorgaans een jaar om deze klamboe te maken. Decoraties worden met de hand geborduurd en natuurlijk geverfd: de gele, rode, bruine en blauwe kleuren komen van verschillende planten. Als alles daarbinnen goed gaat, maakt de bruid een tijd later met dezelfde patronen en technieken een draagdoek voor haar baby. Zie foto hieronder.    

Op een tussenverdieping wordt de Mother Goddess aanbeden. Het is de oudste religieuze cultus in Vietnam en heel fascinerend. Welke godin moet je voor wat aanbidden? Behalve foto's, filmpjes en getuigenissen nu ook beelden, schilderijen en offergaven. Ik vind het fascinerend, maar Jana en Lukas slaan dit deel over. Om de hoek staat namelijk een molensteen die je zelf mag bedienen, en een juk met een mand aan beide uiteinden. Ik moet komen helpen. We krijgen de hefboom uiteindelijk wel in beweging, maar dat juk gewoon niet over onze schouder. Veel te zwaar.

Het tweede grote thema behandelt vrouwen in de geschiedenis. Vietnam heeft een rijke traditie aan vrouwelijke krijgers en eindeloos veel oorlogen waarin die een belangrijke rol gespeeld hebben. De persoonlijke voorwerpen en verhalen grijpen nu echt naar de keel. Een zilveren ring is hier niet zomaar een ring, een zwart opgerold touw niet zomaar een touw.

Het touw is een waslijn, gevlochten van lang zwart haar. Zo hingen vrouwelijke politieke gevangen hun kleren te drogen. In de ring de naam van een jong meisje, daarnaast een brief van de zilversmid. Beide voorwerpen werden de gevangenis in gesmokkeld. 'Lieve dochter, draag deze ring zodat ik je lichaam na het voltrekken van het doodsvonnis kan terugvinden.'

Ongelooflijk hoe onverschrokken zo veel vrouwen in Vietnam (geweest) zijn. De - bijzonder mooie -  collectie oorlogsposters weerspiegelt dat angstaanjagend goed. Telkens weer die oproep om te strijden, om dapper te zijn, niet op te geven. Op de affiches vrouwen in dezelfde houding als het gouden beeld hierboven. Fier rechtop, borst vooruit, blik op de toekomst. Alleen al voor die historische en tegelijk iconische posters is dit museum een bezoek waard.  

Deel drie focust op mode. Tegen dan zijn de kinderen en ik volledig murw. Het museum bevat in totaal zo'n 1000 foto's en voorwerpen met uitleg in het Vietnamees, Engels en Frans. Als je een audiogids huurt, krijg je daar nog meer dan 80 audiofragmenten bij. Hier en daar een filmpje. We kunnen niet meer.

Dus wandelen we op de vijfde verdieping in verhoogd tempo tussen de mannequin poppen met moderne ao dai's en etnische kledij. Handtassen, schoenen, hoofddoeken en hoeden. Allemaal even prachtig, en niets folklore: deze stukken worden - op speciale gelegenheden - nog steeds gedragen. We kijken onze ogen uit, maar lezen geen bordjes met uitleg meer en duwen niet op de luisterknop. We gaan nog één interactieve uitdaging aan: hoe een doek van de Vietnamese Thai-groep rond je hoofd te draperen. Het lukt maar we staan er niet mee.

Terwijl we de verdiepingen weer afdalen en opnieuw de drie grote thema's kruisen, zeggen we elkaar dat we dit museum nog een keer willen bezoeken. Met Allerliefste erbij, om hem van alles te tonen. Maar ook voor onszelf, om de rest te zien.

Als U ooit in Hanoi bent... Ga! En neem er genoeg tijd voor. Dat wil zeggen: meer dan twee uren. Neem dus misschien ook een koekje mee, tegen de honger.